Ислом Нури

 

Жума насихатлари 

 

(Давоми)

Ислом буюрган хукуклар силсиласи

Хотиннинг хукуклари

 

3)Хотиннинг эр устидаги хакларидан: хотиннинг иззатига тегадиган, шарафини булгайдиган ва хурматини кеткизадиган хар бир нарсадан химоя килиб саклайди ва очик-сочик юришдан, безаниб зийнатланиб кўчага чикишдан уни кайтаради. Номахрам эркаклар билан арлашишдан уни кайтаради. Шунингдек, эр хотинига химоя ва  риояни тўла ва мукаммал килади. Уни дини ёки ахлокида бузилишига имкон бермайди. Аллох таъоло ва Расулуллох  саллаллоху алайхи ва салламнинг буйрукларидан юз ўгириб фосика ва фожира бўлишига ўрин колдирмайди. Зеро, эр етакчи, хотин хакида жавобгар ва уни химоя килиш ва саклашликка мажбурдир. Аллох таъоло деди:

«Эркаклар хотинлари устида рахбардирлар». (Нисо: 34).

Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам  дедилар: «Эр киши ўзининг уйида рахбар ва у ўзининг карамогидагилардан жавобгардир».

Шунингдек эр хотинини кизганиши ва хар бир нигохдан ёки гап-сўздан саклаши лозим, хотин эрнинг хазинасидаги энг кимматли нарсадир. Бу шаклдаги рашк  мард эркакларнинг хос сифатларидандир. Бу сифатнинг эр кишида мустахкам ўрин олиши, унинг хакикий мард ва шарафли эркак  эканлигига амалий далилдир. Шунинг учун улуг кишилар хотинларига рашк килиш ва уларни каттик эхтиёт килишлари билан  макталадилар. Сифатларнинг  энг ёмони рашкнинг заифлиги ва даюсликдир. Бу сифатлар разил кишилардагина бўлади.

Рашк деганда, ёмон гумон килиш ва хатосини излаш касд килинмайди. Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам  дедилар: «Рашк килишнинг бир тури борки, уни Аллох таъоло ёмон кўради, у - киши ўзининг хотинига шубхасиз ўринда рашк килишидир».  

Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам  дедилар: «Саъднинг гийрасидан ажабланяпсизларми, мен ундан кўра гийралирокман ва Аллох мендан кўра гийралирокдир» (Бухорий ва Муслим ривояти.) Мактовга лойик рашк, ўз ўрнида бўлган рашкдир. Аммо хаддан ташкари бўлган гийра-рашк ва  асоссиз гумон, булар шайтоннинг васвасасидир, бу ёмон гийрадир. Бу хакда Расулуллох  саллаллоху алайхи ва салламнинг айтган сўзлари хозиргина ўтди.

4) Хотиннинг хакларидан, эр унга диннинг асосларини ўргатиши: Яъни Аллох таъолога кандай килиб хакикий иймон келтиради ва кандай килиб холис тавхид билан Аллох таъолони танхолигини эътикод килади, кандай килиб Аллох таъолонинг исм-сифатларига Унинг улуглигига лойик кўринишда иймон келтиради. Аллох таъолога нима нарса лойгу нима нарса нолойиг эканини, Аллох таъолонинг хузуридан келган иймон рукнларига кандай иймон келтиради ва булардан бошка хотинга вожиб бўлган ислом хукмлари ва халол-харомларни ўргатади. Ибодат ахкомларини хам таълим беради, уларнинг барчасини бажаришга, хусусан намозга кўпрок таргиб килади. Унинг шартлари, рукнлари, суннатлари, бузадиган нарсалари ва  макрухотларини ўргатади. Булардан ташкари Аллох таъолонинг унинг зиммасидаги хукуклари ва эр-хотинлик хакларини ўргатади. Калбни хасад ва ёмон кўриш касалликларидан, тилни гийбат, чакимчилик, хакорат ва ёлгондан саклаш каби улуг исломий одоб-ахллокларни ўргатади. Ўргатибгина кўймай, буларнинг хар бирига хотини кай даражада амал килаётганини назорат килиб боради. «Эй муъминлар сизлар ўзларингизни ва ахли-оилаларингизни унинг ўтини одамлар ва тошлар бўладиган дўзахдан саклангиз». (Тахрим» 6). Али бу оятнинг маъноси: «уларга одоб ўргатинглар ва таълим беринглар!» деди.

Аллох таъоло ўзининг  пайгамбари Исмоил алайхис-саломни ушбу сўзи билан мактади: «Ахлини намоз ва закотга буюрар эди ва парвардигори олдида рози бўлингандир».

5) Хотиннинг эр устидаги хакларидан: эр уни Аллохнинг динини хаётига татбик килиш ва намозга риоя килишга буюриши. Аллох таъоло деди: «Ахлингизни намозга буюринг ва ўзингиз хам (намоз ўкишда) чидамли бўлинг» (Тоха: 132)

 6) Хотиннинг эр устидаги хукукларидан: жамоат намозларида хозир бўлишга рагбат килса, кариндош ёки кўшниларни зиёрат килишни хохлса куйидаги шартларга кўра рухсат бериш: Хотинни узун кийим кийишга буюради ва зийнатлари ва хусну-жамолини кўрсатиш, очилиб юриш, атир ва бошка нарсалар билан хушбўйланишдан кайтаради. Эркаклар билан аралашиш, кўл бериб сўрашиш, телевизор кўриш ва мусика эшитишдан каттик манъ килади. 

7) Хотинниг эр устидаги хукуларидан, унинг сирини очмаслик ва айбини зикр килмаслик, зеро эр хотин устида омонатдор, унинг риоя ва химоя килишга масъулдир. Сирларнинг энг мухими ёток сирларидир, шунинг учун Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам бу сирни ёйишдан кайтардилар. Асмо бинт Язийддан ривоят килинади, у аёл Расулуллох  саллаллоху алайхи ва салламнинг хузурларида эдилар, эркаклар ва аёллар хам ўтиришган эди Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам  дедилар: «Мумкинки бир киши хотини билан килган нарсани ва аёл эри билан килган нарсани бошкаларга гапириб берар?» хамма лабини тишлади.  Ха, эй Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам шундай килишади дедим. Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам  дедилар: «Ундай килмасинлар, бунинг мисоли бир эркак шайтон кўчанинг ўртасида аёл шайтон билан учрашиб колиб  одамларнинг кўз ўнгида у билан ковушиб кўшилганига ўхшайди».

8) Хотиннинг эр устидаги хукукларидан: Расулуллох  саллаллоху алайхи ва салламдан ўрнак олган холда килинадиган ишларда аёли билан маслахат килишлик. Хусусан унинг ўзи ва болалари хусусидаги ишларда. Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам хотинлари билан маслахат килар ва уларнинг фикрларини олар  эдилар. Бунга мисол, Худайбийя кунида сулх ахдномаси ёзиб бўлинганидан сўнг, Сахобаларга: «Туринглар, курбонликларни сўйинглар ва сочингларни киринглар» дедилар. Аллохга касамки хеч ким турмади хатто уч бор такрорладилар. Улардан хеч ким турмагач, Умму Салама розияллоху анхонинг олдиларига кирдиларда, одамлардан бўлган муносабатни зикр килдилар, шунда Умму Салама розияллоху анхо дедилар: «Эй Расулуллох, шундай килишларини яхши кўрсангиз, чикинг-да токи курбонликка атаган туянгизни сўйиб сўнгра  сочингизни кирадиган бир кишини чакириб у сочингизни кирмагунича улардан бирор кишига гапирманг». Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам чикдилар-да улардан бирор кишига гапирмадилар хатто бу ишларнинг хаммасини бажардилар. Бу холни сахобалар кўрганларида хаммалари туриб,  курбонликларни сўйиб, бир-бирларини сочларини кирдилар, хатто шошилганларидан якин бир-бирларини ўлдириб кўяй дедилар.

9) Хотиннинг эр устидаги хукукларидан: агар икки хотинли бўлса уларнинг ўрталарида адолат килиш. Таом, кийим, уй-жой ва  ётокда адолат килади. Буларнинг бирортасида адолатсизлик килиш ва жабру зулм килиш жоиз эмас, чунки,  Аллох таъоло буни харом килди ва Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам  дедилар: «Ким иккита хотинга уйланган бўлса ва уларнинг биридан кўра бошкасига мойил бўлса, киёмат куни бир томони кийшик бўлиб келади».

     10) Хотиннинг эр устидаги хукукларидан: Килган таомини айбламайди, ёкса ейди, ёкмаса емайди. Расуллуллох саллаллоху алайхи ва салламга овкат олиб келинса ер эдилар, агар ёкмаса унинг айбини айтмас эдилар. Шунингдек хотинидан содир бўлган хатолардан хам иложи борича кўз юмади ва уларни яхшилик билан тузатишга харакат килади.

Мана шу зикри ўтганлар эркакларнинг устидаги хотинларининг хаклари. Эрлар бу бурчларини адо этишда сускаштлик килмасинлар, буларни адо этиш турмуш ўртогинглар билан тинч-тотув, бахт-саодатли хаёт кечиришингизнинг энг катта сабабларидандир.

Аллох барча мумин ва муминаларни ўз хаклари ва бурчларини билиш хамда уларга амал килишга муваффак айласин!

◄◄◄Бошига кайтиш

Тамом

   ЮкоригаÎ