Ислом Нури

 

Жума насихатлари 

 

(Давоми)

5 – Бойлик ва шахват (нафс истаги):

Жуда кўп ахли китобларни (яхудий ва насронийлар) иймон келтиришдан мана шу омил – бойлик ва шахват ман килди. Уларни иймон келтиришларига тўганок бўлган энг катта сабаб, иймон келтиришганидан кейин, уларга кавмлари томонидан етиб турган молу-давлат, иззат-икромнинг узилиб колиши эди.

Курайш кофирлари хам, одамларни иймондан ман килиш йўлида, уларнинг калбларига, шахват (нафс истаги) томонидан йўл топишарди. Зинокорга, ислом зинони харом дейди, арокхўрга эса,  ислом арокдан ман килади, арок ичган кишини дарралайди деб, унинг йўлига гов бўлишарди. Натижада шахватига кул бўлган кўп кишилар хидоят неъматидан махрум бўлиб колардилар. Машхур шоир Аъшо хам, ана ўшалардан биридир. Арокка муккасидан кетган ″шоир″ пайгамбаримиз соллаллоху алайхи ва саллам хузурларига иймон келтириш ниятида кетаётганини кўрган Курайш кофирлари, унинг йўлини тўсиб, хабаринг йўкми? улар арок ичишдан ман киладилар, ичганларни дарралайдилар деб, унинг йўлига тўсик бўлдилар. Арок шайдоси – шоир эса, бахтсизлик унга голиб келиб, росулуллох соллаллоху алайхи ва саллам билан учрашмай оркасига кайтиб кетди. Бирок у манзилига сог-омон ета олмади, йўлда уни туяси йикитиб ўлдирди. (Бунда ибрат олгувчига катта ибрат бордир)

Бир олим киши айтади: «Жуда кўп ахли китоблар билан, ислом хакида сухбат олиб бордим. Уларнинг бириси билан олиб борган сухбатим охирида менга у, мана бундай жавоб килди: ″Мени холи кўй! Мен арокни яхши кўраман, усиз тура олмайман, сизлар эса, уни харом дейсизлар, ичганларни дарралайсизлар″. Яна бошка бировини даъват килиб, исломни кабул килгин деб айтсам, у: ″Албатта сен айтганингдек, Ислом хак дин, бирок, мен уни кабул килолмайман, сабаб менинг давлатманд кариндошларим бор, сенинг сўзингга кириб мусулмон бўлсам, улар мендан алокани узиб, мени давлатларидан махрум этишади, менинг орзум эса, уларнинг давлатларига меросхўр бўлишдир″, деди.»

Шубхасизки, кўп кофир халкларнинг нафсларида, мана шу даражадаги бойликка бўлган хирс мавжуд. Зеро бандада, иймонга ундовчи омил кучсиз бўлса, бойликка, шахватга чорловчи сабаблар кучайиб кетади, бу пайтда банда, бойлик ва шахват чакиригига ижобат этиши шубхасиздир. Аллох Таъоло айтади: «Ким Аллохга даъват килгувчи (даъвати)ни кабул килмаса, бас, у Ер юзида (бирон жойга) кочиб кутулгувчи эмасдир ва унинг учун (Аллохдан) ўзга (Унинг азобидан куткаргувчи) ″дўстлар″ хам йўкдир. Ана ўшалар очик залолатдадирлар». (Ахкоф: 32)

 

6 – Кавм-кариндош, хотин, бола-чакаларига каттик мухаббат кўйиб, уларга богланиб колиш:

 Киши хакикатни тушуниб, унга эргашган пайтда, кавм-кариндошлари, оила аъзолари уни тушунишмаса, у бизларга карши чикяпти деб, ўзларидан йироклаштириб, у билан алокани узиб кўйишади. Кўпинча у, бу жафоларга бардош бера олмагани боис, кавм-кариндош, оила аъзоларини рози килиш эвазига хидоят – Ислом йўлини тарк этади. Тарихга бир назар солсак, жуда кўп кишилар, кавм-кариндошларини рози киламан деб, улар ичида кофир холатда колиб кетганларининг гувохи бўламиз.

Бу холат яхудий ва насронийлар ўрталарида хам кўп учрайди. Кандай учрамасин? Ахир улар, ўзларининг маслакларига карши чиккан барчани ёмон кўриб, тарк этадилар-ку! Мана шу килмишлари уларнинг авлодларидан ва уларга мансуб кишилардан кўпини хакикатни тушиниб билганидан кейин хам, уни тарк этишга, ундан воз кечишга мажбур килди.

(Шу ўринда муаллиф шеърий назмни келтиради, унинг маъноси куйидагича):

«Кишининг огзи касалланиб, ″аччик″ бўлиб колса, хамма нарса хатто, тотли зилол сув хам, унинг огзига ″аччик″ татир экан.»

(Яъни, калби касал кишиларнинг мисоллари, мана шу ″огзи огрик – аччик″ кишига ўхшайди, уларга оби зилол каби соф оятлар, хадислар ёкмайди).

 

7 – Ховли-жой, ватанга бўлган мухаббат (агарчи, у ватанда кавм-кариндошлар бўлмаса хам)

Росулуллох соллаллоху алайхи ва салламга ёки у зотнинг хакикатпарвар издошларига эргашишлик ортида уй-жойдан, она ватандан ажралиб, бегона юртларга хижрат килиш турганини кўрган одам, агар унинг калбида ховли-жойи, ватанига бўлган мухаббати кучли бўлса, хакикатни аник била туриб хам, унга эргашишдан, Исломнинг яхшиликларини кўра била туриб уни кабул килишликдан ватанини ортик кўради яъни, хакикат йўлида ватанини тарк этолмайди.

Аллохдан фазли ва розилигини истаб, содиклик билан Аллох ва росулига нусрат бериш ниятида, Расуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг мадиналарига хижрат килган барча сахобайи киромларнинг тарихларини, хусусан, Салмон Форисий (у кишига хакаикат изловчи деб ном берилган) тарихларини, у зотнинг хакикатга етиш йўлида тортган машаккатларини ўкиб кўрган киши, у улуг инсонлар Аллох учун, хакикат йўлида юртларини тарк этиб, гурбатни ихтиёр этганларининг гувохи бўлади.

 

8 – Исломни кабул этиш, Росулуллох соллаллоху алайхи ва салламга тобеъ бўлиш бу ота-боболарни камситиш, уларнинг шаънини булгашдир деган бузук ўй-хаёллар килиш:

 Мана шу хаёллар Абу Толиб ва унга ўхшаганларни исломни кабул этишдан ман килди. Улар мусулмон бўлишларини гўё, ота-боболарини акилсизга чикариш деб хисоблашди. Аллохнинг душманлари бўлмиш Курайш кофирлари Абу Толибнинг ўлими олдида, унга отанг Абдулмутталибнинг миллатидан (динидан) юз ўгирасанми? — дейишди. Улар Абу Толиб отаси Абдулмутталибни олий даражада улуглашлигини яхши билганлари учун, унинг калбига мана шу жихатдан йўл топиб, уни хакикатдан ман килишди. Улар кишилар калбига, мана шу каби жихатлардан йўл топиб уларни исломдан ман килишлари хакида бир оз юкорида хам сўз юритган эдик. Абу Толиб ўзи хам, исломни кабул кила олмаслик сабабини баён килиб, Росулуллох соллаллоху алайхи ва салламга: ″Сизга эргашиш Баний Абдулмутталибни тахкирлаш хисобланмаганида, албатта иймон келтириб, кўзингизни кувонтирган – сизни хурсанд килган бўлар эдим″— деган эди. Ушбу сўзларини яна бир ўринда шеърий тарзда хам ифодалаган эди.

 Шеърнинг маъноси куйидагича:

«Мухаммаднинг дини халклар ичидаги энг яхши диндир. Кани энди, динингизни кабул килишда маломат ва ота-боболарни тахкирлаш бўлмаганида эди, уни ошкоро кабул килганимни кўрардингиз»

Бундай нотўгри фикрлаш факат аввалдагиларнинг ўзларигагина хос эмас, балки хозиргилар хам худди мана шу нотўгри фикрдалар. Мен ўзим жуда кўп кишиларни: ″Ота-боболаримнинг урф-одатларини – агарчи, нотўгри бўлса хам – асло тарк этмайман″ — деганларини жуда кўп марта эшитганман.

«Качон уларга: ″Аллох нозил килган нарсага ва Пайгамбарга келинглар″, дейилса, улар: ″Биз учун ота-боболаримизни ниманинг (яъни, кайси диннинг) устида топган бўлсак, ўша етарли″, дейишади». (Моида: 104)

Мана шундай нотўгри ўй-хаёллар жуда кўпларни хакикатни тушуниб етганларидан кейин хам, уни кабул килмасликларига тўганок бўлиб келмокда.

 

9 – Ёмон кўрган кишиси ундан аввал исломни кабул килиши ёки, хидоят топиши:

Бу нарса ўзи аник билган хакикат келганидан кейин хам, жуда кўп кишиларни хидоят топишдан ман килди. Шу даражадаки, бир кишининг ўзи ёктирмайдиган, бир хаводан нафас олишинида истамайдиган, доимо у билан тескари бўлиб юрадиган душмани, ундан аввал хидоят топиб, хакикатга эргашганини кўрса, унинг душманига бўлган нафрат-адовати сабаб – агарчи, хакикатга даъват этгувчилар билан унинг ўрталарида адоват мавжуд бўлмаса хам – факатгина, ушбу хакикатга ундан аввал душмани эргашганлиги уни хакикатга эргашишдан ман киларди.

Бу холатни Яхудийлар ва Ансорийлар ўрталарида кузатиш мумкин. Пайгамбар соллаллоху алайхи ва саллам келишларидан бир оз аввал, улар ўрталарида жангу-жадаллар, урушлар вокеъ бўлиб турарди. Качонки, Яхудийлар маглубиятга якинлашиб колсалар, тез кунларда келажак пайгамбарнинг номини тилга олиб, Ансорларга тахдид килишар эди. Бирок, у пайгамбар келган пайтда, ўзларидан аввал Ансорлар ўша пайгамбарга эргашганлари учун, пайгамбарнинг хак эканини била туриб, Ансорлар билан ўрталаридаги адоват боис, унга иймон келтириш ва унга эргашишдан бош тортдилар.

 

10 – Миллий урф-одатлар, ананалар ва буларга каттик богланиб колиш:

Бу нарса бир карашда оддий бир холатга ўхшаб кўринса хам, аслида барчага голиб бўлиб олган жуда хам ёмон иллатдир. Ушбу иллатдан факат Аллох саклаган кишиларгина нажот топа оладилар. Зеро, ота-боболардан мерос килиб олинган нотўгри урф-одат, ананаларни ташлаб, хакикатга эргашиш бир табиатдан (характердан) иккинчи бошка бир табиатга кўчиш билан баробардир, бу жараён оддий, осон кечадиган жараён эмасдир.

Аллох Таъолонинг пайгамбарларига, хусусан, уларнинг охиргилари, энг афзаллари пайгамбаримиз хазрати Мухаммадга – барчаларига салавоту саломлар бўлсин! Улар ўз умматларининг ота-боболаридан мерос килиб олган, ботил урф-одатларини ўзгартириб, уларни иймон – хакикат йўлига киргизишга муваффак бўлдилар. Яъни уларни бир табиатдан бошка бир табиатга кўчириб ўтдилар.

«(Эй Мухаммад соллаллоху алайхи ва саллам) шунингдек, Биз Сиздан илгари бирон кишлок-шахарга бирон огохлантиргувчи-пайгамбар юбормадик, магар (юборганимизда) у жойнинг боёнлари: ″Албатта ота-боболаримизни бир миллат – дин устида топганмиз ва албатта бизлар уларнинг изларидан эргашгувчидирмиз″ деганлар». (Зухруф: 23)

Бу ишнинг на кадар машаккатли эканини биргина одамни бўлсада, хак динга киргизишлик йўлида саъйи-харакат килган, даъват йўлидаги кийинчиликларни бошидан кечирган одамгина яхши билади.

Залолат сахросида сарсон-саргардон бўлган гумрохларни хидоят йўлига етаклаган, бу йўлда йўликкан барча машаккатларга марданавор сабр этган, барча пайгамбарлар ва барча даъватчиларга Аллох Таъолонинг салоту-саломи ва мархамати бўлсин!

 

Муаммонинг ечими эса, хидоятга сабаб бўладиган омилларга кайрилишдир:

 Инсон жисмонан касалланган вактида, мана шу касалликдан кутилиш максадида шифо топиш учун керак бўлган, мавжуд сабабларни кидиради ва насиб бўлса, шифо хам топади. Калб касаллигидан кутилиб, хидоятга йўл топиш учун хам, мавжуд сабаблар – омиллар бордир. Улар:

— Хидоят сўраб Аллох Таъолога дуо килиш.

— Пайгамбарлар ва уларнинг давомчилари бўлмиш хидоят йўлига чорловчи, айтганларига ўзлари биринчилардан бўлиб амал килгувчи даъватчилар.

— Акл ва идрокни ишлатиб хакикатни ботилдан фарклай билиш.

Калблари ширк ва гунохкорлик сабабидан касалланган калб эгалари, айтиб ўтганимиз, хидоятга сабаб бўлгувчи омилларга мурожаат килишса, – инша Аллох – хаста диллари ушбу иллатлардан, албатта халос топажакдир.

Барча оламлар парвардигори Аллох Таъолога хамду санолар, Унинг амонатдор Пайгамбарига дуруду-салавотлар йўллашимиз билан, мусохабамиз поёнига етди. 

◄◄◄Бошига кайтиш

Давомига ўтиш►►►

   ЮкоригаÎ