Ислом Нури

 

Жума насихатлари 

 

Тайёрлаган: «Ибн Хузайма нашриёти»

Бу маколани кўриб чиккан: Шайх Абдуллох ибн Жибрин

Мутаржим: Абу Жаъфар ал-Бухорий


Баъзи оталарга мактуб


Бисмиллахир рохманир рохийм

 

Шубхасиз, хар бир ота ўглининг ўкишлари муваффакиятли бўлишини умид килади. Шунинг учун хам, ўглининг муваффакиятга эришиши, тўгри йўлда бўлиши хамда сабот билан туришини Аллох таолодан сўраб, дуолар килади-да, уни имтихонлардан муваффвкиятли ўтса мукофотлантиришига умидлантиради ва имтихонларга тайёрлайди хамда имтихонлардан йикилишидан огохлантириб, тахдидлар килади. Бу – инсониятга кўшиб яратилган табиатдир.

Эй мехрибон ота, сиз ўглингизнинг ўкиши, келажаги ва дунёвий ишларига бу кадар эътибор бердингиз, ўзингизни бу ишлардан масъул хис этдингиз! Кошки сизнинг унинг охиратига бўлган эътиборингиз, дунёсига бўлган эътибор каби бўлса! Кошки унинг ўлимидан кейинги хаётига бўлган эътиборингиз, дунё хаётидаги рохати ва саодатига бўлган эътиборингиз каби бўлса! Эй, ота! Сизнинг масъулиятингиз ўглингизнинг фоний дунё илмларинигина камради ва бокий охиратини эътиборсиз колдирди! Сиз унинг хаёти билан шугулландингиз, бирок, ўлимидан кейинги хаётини ўйламадингиз: унга лой ва бетон уйларни курдингиз, аммо, уни охиратдаги инжу, маржон ва ёкутлардан курилган уйлардан махрум этдингиз!

Сизнинг ўглингиздан кутган гоя ва максадингиз, унинг табиб, ёки мухандис, ёки учувчи, ёки харбий бўлиши эди. Ахир булар бокий охиратни эътиборга олмай, дунё хаёти ортидан кувиш, хуллас, дунёвий орзу-умидлар-ку!

Булар жамиятдаги нодир холатлар эмас. Балки, одамларнинг кўплари бунга мубтало бўлишган. Улар фарзандларининг жисмонан тарбияланишига жиддий харакат килиб, яшаш ва бахтиёр бўлишлари ёки бахтикаро бўлиб халок бўлишларига сабаб бўладиган калб тарбияларига эътиборсиз бўлиб колдилар. Бу – жамият яшаётган вокеъликдир. Эй, мехрибон ота, сўзимизнинг мисоли ўларок шуни тасаввур килинг: ўглингиз имтихондан кечикиб колса, кандай холатга тушасиз? Нималарни хис киласиз? Унинг имтихондан кечикмаслиги учун вакт билан мусобакалашмайсизми?! Ёки имтихонга ета олмаслигини била туриб, ширин уйкунгизда давом этасизми?! Гўё «йўк!»- деб жавоб бергандек бўлдингиз! Ўглингиз бомдод намозидан ухлаб колган пайтдаги туйгуларингиз, имтихондан ухлаб колган кунидаги туйгуларингизга ўхшайдими?! Сиз унинг имтихонда нималар килгани ва кандай жавоблар бергани, жавоби тўгри ёки нотўгри чикканини сўрагандирсиз?! Ундай бўлса, ўглингизнинг диний ишлари хакида бирор кун сўраб кўрдингизми? Сиз унинг намоз ўкидими ёки ўкимадими, сўрадингизми?! Сиз унинг ким билан юриб, ким билан тураётганидан хабардормисиз? Ундан уйдан чикканидан сўнг каерларда юрганини сўраб кўрдингизми? Ўглингизнинг имтихонларда тўла жавоб бера олмаганини билган пайтингизда рухан эзиласизми ёки химматингиз кўтариладими? У, диний ишлари ва вазифаларида сустлик килгани замон рухан эзиласизми? Имтихонга тайёрланиши ва дарсларини такрорлаши учун уйингиздаги чалгитадиган барча нарса: видео, ойнаи жахон, рўзнома ва ойнома каби кўнгилочар нарсалардан ўглингизни ман килмайсизми? Шундай экан, иккинчи имконияти ва такрори бўлмаган имтихон хакида нима дейсиз? У имтихонда ё муваффакият ва ё йикилишгина бор, холос! Бунинг маъноси эса, жаханнамга тушиш, Аллох сакласин, хорлик ва хўрлик кийноклари, демакдир. Айтингчи, унинг дипломлари, мартабалари ва молу мулки, амал номалари чап тарафидан берилса ва: «Кошки номам берилмаса ва мен хисоб-китобимни билмасам эди. Кошки ўша (биринчи ўлим)– хал килувчи иш бўлса эди! Менинг молу мулким фойда бермади-я! Менинг салтанатим халок бўлди-я!»- деб фарёд чекканида, кандай фойда бериши мумкин?! Менинг дипломларим, мансабларим, салтанатим ва дунёвий илмларим тугаб, битди!.. Зарар ва имтихондан йикилиш.... Ўглингиз   бу дунёда табиб, мухандис, учувчи ёки муаллим бўлиши мумкин. Охиратда эса ё бахтли, ёки бахтикаро бўлади. Одамлар икки гурух бўладилар: Ьири жаннатда ва бошкаси жаханнамда ... Биз ўгилларингизга дунёвий илмларни ўргатманглар ва уларни ўз холига кўйинглар, демокчи эмасмиз. Йўк! Биз факатгина, охиратга бўлган эътибор, дунёга бўлган эътибордан кўра авлорок, харакат килишга лойикрок ва кўпрок интилиш керак бўлган нарса эканини эслатмокчимиз, холос.

Эй, оталар! Сизларнинг кайси бирингиз ўз фарзандига Куръон ва суннатни ўргатадиган муаллимни излади? Бундай килганлар бармокларда саналади... Кошки бундай килмаганлар фарзандларини ёмонлик ва фасодлардан кайтара олган бўлса эди! Баъзилар ёмон ниятлар билан ўгли учун машина келтириб, Аллохнинг зикри ва тоатидан тўсадиган харом суратлар билан тўлдирилган уйларни тайёрлаб берди! Сизларнинг кайси бирингиз ўглингиз Куръоннинг бир порасини ёд олганида, ёки расулуллох соллаллоху алайхи ва саллламнинг суннатларидан бирини ўрганганида бирон бир совга олиб берди?! Буни килганлар жуда хам оз. Аллох озликка барака бериб, кўпайтирсин!

Баъзи оталар ўглига, имтихондан муваффакиятли ўтса, кайсидир бир мамлакатнинг денгиз сохилларида таътилини ўтказиш ёки машина сотиб олиб беришни ваъда киладилар! Аммо муваффакиятга эришса умра килиш ва расулуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг масжидларини зиёрат килиш каби ишларни ваъда килмайдилар. Бунинг окибатида Куръон Карим ўрнини ойномалар, мисвок ўрнини сигаретлар олди ва у фарзанд хайвонлар каби улгая бошлади: «Улар хайвонлар кабидир. Балки, хайвондан хам адашгандирлар. Улар гофиллардир».

Жисмонан тарбия килган фарзандларимизнинг акли ва калбини хам тарбия килишимиз ва унинг ўлимидан кейинги хаётига хам жиддий эътибор беришимиз керак. Бунинг биринчи одими ўларок, ўз нафсимизни тузатишимиз керак. Зотан, ўзимизни тарбия килсакгина, улар ислох бўладилар ва уларга Аллохнинг ёрдамлари ёгилади. Аллох таъоло деди: «Уларнинг оталари солих инсон эди».

Иккинчидан эса, исломий тарбияни гоя ва максад килиб олишимиз керак. Табиийки, дунёвий илмларни ўрганишга хеч бир монеълик йўкдир. Лекин охиратга кўпрок эътибор берайлик. Аллох таъоло деди: «Аллох сизга берган нарсаларда охират ховлисини талаб килинг ва дунёдан бўлган насибангизни хам унутманг!».

Эй, ота!

Аллохдан кўл остингиздагилар хакида кўркинг! Сиз улардан Аллох хузурида жавобгарсиз! Аллох сизга омонлик бериб, сиз фарзандларингизга фильмлар, серияллар, хаёсиз ойномалар ва фасодларни ёядиган жихозларни олиб беришда Аллохдан кўркинг! Агар уларни олиб берсангиз, омонатга ва кўл остингиздагиларга хиёнат килган бўласиз. Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам: «Аллох кўл остидагилардан масъул килиб кўйган шахс, ўлган куни кўл остидагиларга хиёнат килиб ўлар экан, Аллох уни жаннатдан махрум килади»- дедилар.

Эй, мехрибон ота!

Мен сизни, ўз фарзандини жонидан севган ва у учун барча нарсани фидо килишга тайёр бўлган Лукмон алайхиссаломнинг ўглига килган насихати хакида тафаккур килишга чакираман. У дунёни васият килдими? Ёки зийнатларними? Йўк, У ўглини покиза хаётда яшатадиган ва аламли азобдан куткарадиган нарсага – Аллохга шерик келтирмасликка васият килди: «Дархакикат, ширк катта зулмдир». У ўглини Аллохнинг азобидан куткарадиган нарсага далолат килди. У – намозни барпо килиш, яхшиликка буюриш, ёмонликни таъкиклаш билан Аллох таъоло томон келишдир.

Ундан сўнгра эса, Лукмон алайхиссалом ўгилларини аввало нафси, кейин эса мартабаси юксаладиган гўзал хулкларга далолат килди. Бу билан нафс махлукларга нисбатан мутакаббир ва хор бўлмайди. Бу эса, вакор билан юриш ва охиста сўзлаш эди: «Дархакикат, овозларнинг энг ёмони – эшакларнинг овозидир».

Эй, Аллохнинг бандаси! Бу – мехрибон ота килган васиятнинг хулосасидир. Сиз ўглингизга бу васиятни ёки унинг баъзисини килдингизми?! 

Афсуски, баъзи оталар ўгилларининг химматларини сусайтириш ва умидларини пучга чикаришдан нарига ўтмаяптилар. Баъзилар Аллох ўгилларини Ислом динига хидоятлаб кўйса, уларга бакириб-чакирмокдалар, турли бўлмагур васвасаларни ижод килиб, уни рухий муаммо деб номлаб, ўгиллари устидан масхара  килиб, кулмокдалар. Бирок, хеч бир кимса бу оталарнинг ўгилларининг устидан кулаяптими, ёки ўгиллари шакллаётган дин устидан масхара килиб, кулаяптими, била олмайди. Эй, ота, бу омонатдорликми? Бу – кўл остидагилар учун насихатми? Аллохдан улар хаккида кўркинг! Уларнинг тарбияларида Аллохни унутманг! Уларга динлари ва дунёларида манфаатли бўлган нарсаларни ўргатинг! «Бу дунё – ўйин-кулгу ва бехудаликдангина иборатдир. Агар билсалар, охират диёри хакикий хаётдир».

Эй, оталар!

Сизлар фарзандларингизни дунё имтихони учун тайёрламокдасизлар. Улар хаккида Аллохдан кўркингиз ва ўзингиз билиб, уларга хам билидиринглар-ки, Аллохнинг матохи дунё зийнатларидан кўра кийматлирок ва олийрокдир. Уларга ўргатинглар-ки, хакикий зафар нафснинг Аллох рози бўлган нарслари олдида бош эгишидир!

Эй, оталар!

Ўзингиз билиб, фарзандларингизга ўргатинглар-ки, хакикий бахт-саодат Аллохнинг таквосида мужассамдир!

Эй, оталар!

Унутманглар-ки, киёмат куни махшаргохдан зулм килган хеч бир киши кочиб кутула олмайди. У кунда болалар оталардаги, хотин эса умр йўлдошидаги зулмларни кўриб кувонадилар. Фарзандлар киёмат куни оталари устидан даъво килиб, Аллох таъолонинг хузурига келадилар ва: «Роббимиз, бизларни Сениннг розилигингдан чалгитадиган ишлар билан зое килган ва хайвонлардек тарбия килган, натижада, ушбу халокатларга олиб келган, барча бузукчиликни олдимизга кўйган ва барча халокатли нарсаларни бизларга мухайё килган ушбу золим отадан хаккимизни олиб бер!»- дейдилар. Эй, мехрибон ота, у пайтда нима деб жавоб берасиз?!

Эй, оталар!

Фарзандларингиз хаккида Аллохдан кўркингиз! Модомики, имконингиз бор ва мухлат тугамаган экан, афсус ва маломат наф бермайдиган кунда ўзингизни маломат килиб, афсус чекишдан аввал,  уларни чиройли тарбия килиб, фасод ва зоеликдан куткариб колингиз!!

 

 

*     *     *

   15 / 12 / 2002

 

   ЮкоригаÎ