13 – Podshohning tushi

Misr podshohi ajoyib tush ko`rdi.

U tushida ettita semiz sigir ettita ozg`in sigirni yeyotganini, hamda ettita yashil va ettita quruq sunbula (boshoq) ni ko`rdi.

Podshoh bu tushdan hayron bo`ldi va a`yonlaridan buning ta`birini so`radi.

A`yonlar: “Bu hech narsa e`mas. Uyqudagi odam asli bo`lmagan ko`p narsalarni tushida ko`rishi mumkin- dedilar.

Lekin soqiy: “Yo`q, men sizlarga bu tushning ta`birini aytib beraman”- dedi-da, zindonga ketdi va Yusufdan podshoh ko`rgan tushning ta`birini so`- radi.

Yusuf oliyjanob va sahovatli, Allohning maxluqlariga mehribon e`di. Shuning uchun ham tushning ta`birini aytib berdi.

Yusuf tushning ta`birini aytish bilan cheklanib qolmadi, balki, qanday tadbirlar qilish kerakligini ham ko`rsatib berdi:

“Yetti yil don e`kinglar va qorningizdan ortganini g`amlanglar.

Yetti yildan so`ng qahatchilik keladi. U kunlarda g`amlagan donlaringizning ko`p qismini yeysizlar va oz don ortib qoladi.

Bu qahatchilik yetti yil davom e`tadi. Shundan so`nggina (Allohning) yordam (i) keladi va serobgarchilik bo`ladi”.

Soqiy ketdi va tush ta`birini podshohga aytib berdi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

14 – Podshoh Yusufga odam jo`natdi

Podshoh bu ta`bir va tadbirni e`shitib xursand bo`ldi va: “Bularni kim aytib berdi? Bizlarga samimiy bo`lgan va tadbirlar ko`rsat- gan kishi kim?”- dedi.

Soqiy: “U – rostgo`y va mening siz janoblariga soqiy bo`lishimni aytib bergan Yusufdir”- dedi.

Podshoh Yusuf bilan ko`rishishni hohladi va: “Menga uni olib kelinglar. Men uni o`zim uchun ozod qilaman”- dedi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

15 – Yusuf tekshirishni talab qildi

E`lchi Yusufning huzuriga kelib: “Podshoh seni o`z huzuriga chaqirayapti”- dedi.

Yusuf zindondan shunday chiqib ketishni hohlamadi.

Axir odamlar: “Bu o`sha Yusuf. U Azizga xiyonat qilib, kecha zindonga tushgan e`di”- demaydilarmi.

Yusuf oriyatli, hayoli va aqlli e`di.

Agar uning o`rnida boshqa birorta odam bo`lsa va unga podshohning e`lchisi kelib: “Seni podshoh yo`qlatdi va seni kutib turibdi” desa e`di, zindon e`shigi tomon shoshilar va zindondan chiqar e`di.

Biroq, Yusuf unday qilmadi.

Yusuf shoshilmadi, balki e`lchiga: “Men ishimni qayta ko`rib chiqilishini hohlayman”- dedi.

Podshoh Yusufning nega qamalgan e`kanini qayta ko`rib chiqdi va o`zi ham, odamlar ham Yusufning aybdor e`masligini bildilar.

Yusuf zindondan aybsiz o`laroq chiqdi va podshoh unga izzat-ikrom ko`rsatdi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

16 – Xazinadorlik boshida

Yusuf odamlarda omonatdorlik ozaygani va xiyonatkorlik ko`payganini bilar e`di.

Yusuf odamlarning Alloh moliga qilayotgan xiyonatlarini ko`rar va Allohning Yer yuzida boyliklari ko`p bo`lsada, zoe bo`layotganini bilar e`di.

Allohning boyliklari zoe bo`lar e`di. Chunki hukmdorlar Allohdan qo`rqmas e`dilar.

Zero, ularning itlarining qorinlari to`q, lekin odamlar bir burda non topa olmas e`dilar.

Ularning uylari ham gazmollar bilan o`ralgan, biroq, odamlar badanlarini to`sadigan bir parcha latta topa olmas e`dilar.

Odamlar yerdagi  xazinalardan omonatdor va bilmdon xazinador bo`lsagina odilona foydalanishlari mumkin e`di.

Chunki hazinador omonatdor bo`lib, bilimdon bo`lmasa Yer xazinalari qayerda va ulardan qanday foydalanish kerakligini bilmaydi.

Agar hazinador bilimdon bo`lib, omonatdor bo`lmasa, xazinadan o`z manfaati yo`lida ishlatib, xiyonat qilishi mumkin.

Yusuf ham omonatdor va ham bilimdon e`di.

Yusuf amirlarning odamlar haqqini yegan hollarida tashlab qo`yishni hohlamas e`di.

Yusuf odamlarning ochlikdan o`lib ketishlariga toqat qila olmas e`di.

Yusuf haqiqatni aytishdan hayo qilmas e`di. U podshohga:

“Meni hazinabon qilib ta`yin e`ting. Men omonatdor va bilimdonman”- dedi.

Shunday qilib Yusuf Misr davlatining hazinasiga omonatdor bo`ldi.

Odamlar juda ham rohatlandilar va Allohga hamdlar aytdilar.

  ◄◄◄Ortga qaytish

17 – Yusufning akalari keldi

Misr va Shomda, Yusuf xabar berganidek, ocharchilik boshlandi.

Shomliklar ham, Ya`qub ham Misrda rahmdil, saxovatli xazinador borligini, odamlar uning oldiga borib, don olayotganini e`shitdilar.

Ya`qub ham o`g`illarini donga almashtirishlari uchun mol bilan jo`natdi.

Binyamin otasining oldida qoldi. Chunki Ya`qub Binyaminni juda ham sevar va o`zidan uzoqlashishini hohlamas e`di.

Chunki Ya`qub Yusufning boshiga biror musibat kelishini hohlamaganidek, Binyaminning boshiga ham biror musibat kelishini hohlamas e`di.

Akalar Yusuf tomon yo`lga chiqdilar. Biroq, xazinador ukalari Yusuf e`kanini bilmas e`dilar.

Ular xazinador quduqdagi Yusuf e`kanini bilmas e`dilar. Chunki ular Yusuf o`lgan deb o`ylar e`dilar.

Axir qanday o`lmasin! Quduq chuqur va o`rmonda. O`rmon e`sa qo`rqinchli, vaqt ham kecha va kecha zulmatli e`di-ku!

“Yusufning akalari Yusufning huzuriga kirdilar. Yusuf ularni tanidi, biroq, ular Yusufni tanimadilar”.

Ular Yusufni tanimadilar, lekin, Yusuf ularni tanidi.

Yusuf ularni tanidi. Ular Uni quduqqa tashlagan, balki, o`ldirmoqchi bo`lsalarda, Alloh saqlagan e`di.

Shunday bo`lsada, Yusuf ularga bu haqida biron bir so`z ochib, sharmanda qilmadi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

18 – Yusuf va akalar o`rtasidagi suhbat

Yusuf ular bilan suhbatlashdi va dedi: “Qayerdansizlar?”

Ular: “Kan`ondanmiz”- dedilar.

-         Otangiz kim?

-         Ya`qub ibn Ishoq ibn Ibrohim (ularga Allohning salavot va saomlari bo`lsin)

-         Sizlarning boshqa ukalaringiz ham bormi?

-         Ha, uning ismi Binyamin.

-         Nega u sizlar bilan birga kelmadi?

-         Otamiz uni juda ham yaxshi ko`radi va uning o`zidan uzoqlashishini hohlamaydi.

-         Nega sizlar bilan yurishiga ruxsat bermaydi? U hali kichikmi?

-         Yo`q. Uning Yusuf ismli bir akasi bor e`di. U biz bilan birga quvlashmachoq o`ynash uchun chiqqan e`di. Biz uni narsalarimiz oldida tashlab ketgan e`dik. Uni u yerda bo`ri yeb ketdi.

Yusuf ichida kuldi. Biroq, biron so`z aytmadi. Chunki U, ukasi Binyamin bilan ko`rishishga mushtoq e`di.

Alloh ta`olo Ya`qubni yana bir marta imtihon qilmoqchi bo`ldi.

Yusuf akalariga don berishlari uchun amr e`tdi va akalariga:

“Ukangizni ham olib kelinglar!”. Agar olib kelmasangiz, don ola olmaysizlar”- dedi.

Yusuf hizmatchilariga akalari olib kelgan mollarni ham donlariga qo`shib qaytarishlariga buyurdi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

19 – Ya`qub va o`gillari o`rtasidagi suhbat

Og`illar otalari huzuriga qaytib, bo`lgan voqealarni aytib berdilar va: “Ukamizni ham biz bilan jo`nating. Bo`lmasa Azizdan hech narsa ola olmaymiz”- dedilar.

Ular Ya`qubdan Binyaminni istagan e`dilar.

O`g`illar: “Biz uni himoya qilamiz!”- dedilar.

Ya`qub dedi:

“(“Bundan avval akasini sizlarga ishonib topshirganimdek, buni ham sizlarga ishonib topshirayinmi?”).

Sizlar Yusufning qissasini unutdingizmi?

Sizlar Binyaminni Yusufni himoya qilgandek himoya qilmoqchimisiz?!

(Alloh himoya qiluvchilarning e`ng yaxshisidir. U Rahmlilarning rahmlisidir)”.

Og`illar donga almashtirish uchun olib borgan narsalarini qaytib kelganini ko`rdilar va otalariga:

“Aziz oliyjanob odam. U bizga olib borgan narsalarimizni ham qaytarib beribdi. Bergan donlari e`vaziga hech narsa olmabdi.

Biz bilan birga Binyaminni ham jo`nating, uning haqqini ham olaylik!”- dedilar.

Ya`qub ularga: “Uni kuchingiz etganicha o`zingiz bilan birga qaytarib kelish uchun Allohga ahd bermaguningizcha sizlar bilan birga yubormayman”- dedi.

O`g`illar Allohga ahd berdilar. Ya`qub: “Alloh aytgan so`zlarimizga vakildir”- dedi.

Ya`qub o`g`illariga: (“Hammangiz bir darvozadan kirmangiz! Hammangiz boshqa-boshqa darvozalardan kiringiz!”)- dedi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

20 – Binyamin Yusuf huzurida

Akalar otalarii tayinlaganidek, turli darvozalardan kirib keldilar va Yusufning huzurida hozir bo`ldilar.

Yusuf Binyaminni ko`rgach juda ham quvondi va uni o`z uyiga joylashtirdi va: “Men sening akangman”- dedi. Binyamin xotirjam bo`ldi.

Yusuf oradan uzoq vaqt o`tganidan so`nggina Binyamin bilan ko`rishdi va ota-onasi, uyi va yoshlik chog`larini e`sladi.

Yusuf Binyaminning o`z huzurida qolishini, uni har kuni ko`rish va u bilan suhbatlashish hamda undan uyi-xonadoni haqida so`rashni hohlar e`di.

Lekin buning qanday iloji bo`lishi mumkin? Axir Binyamin e`rtaga Kan`onga qaytadi-ku!

Buning qanday iloji bo`lishi mumkin? Axir akalar Binyaminni qaytarib olib kelish uchun Allohga ahd berdilar-ku!

Yusuf Binyaminni sababsiz o`z huzurida olib qolishi mumkinmi?

Axir odamlar: “Aziz Kan`onlini sababsiz ushlab qoldi”- deb aytmaydilarmi? Axir bu katta zulm-ku!

Yusuf aqlli va zukko e`di.

Yusfning xonasida qimmatbaho idish bor e`di. Yusuf shu idishda ichar e`di.

Yusuf bu idishni Binyaminning narsalari ichiga qo`yib qo`ydi va jarchi akalarga qarata: “Sizlar o`g`irlik qildingiz!”- dedi.

Akalar burilib: “Nimangizni yo`qotdingiz?”- deb so`radilar.

Jarchilar: “Podshohning idishini. Uni kim topib olib kelsa, unga bir tuyaga yuk bo`ladigan mukofot bor”- dedilar.

Akalar: “(Aloh nomiga ond ichib aytamizki, sizlar bizlarning Yer yuzida fasod yoyish uchun kelmaganimizni va bizlar o`g`ri e`masligimizni yaxshi bilasizlar!)- dedilar.

Jarchilar: (“Yolg`on gapirgan bo`lsangiz, o`g`rining jazosi nima bo`ladi?”)- deb so`radilar.

Akalar: “Kimning yukidan chiqsa, bu uning jazosidir. Biz zolimlarni shunday jazolaymiz)- dedilar.

Idish Binyaminning yuklari ichidan chiqdi. Akalar xijolat bo`ldilar. Keyin e`sa uyalmay: “Binyamin o`g`irlik qilgan bo`lsa, uning akasi Yusuf ham bundan avval o`g`irlik qilgan e`di”- dedilar.

Yusuf bu buhtonni e`shitdi, biroq, sukut saqladi.

Yusuf bu so`zlarga g`azablanmadi. Chunki u, oliyjanob va halim e`di.

Akalar: (“E`y, Aziz, uning qari otasi bor. Uning o`rniga bizlardan birimizni oling. Biz sizni yaxshilik qiladigan odam deb o`ylaymiz”- dedilar).

Yusuf: [Narsamiz chiqqan kimsadan boshasini olib qolishdan Alloh saqlasin. (Agar boshqasini olib qolsak) zolimlardan biri bo`lamiz-ku!”- dedi].

Shunday qilib, Binyamin Yusufning oldida qoldi va ikki aka-uka xursand bo`ldilar.

Yusuf uzoq zamondan beri yolg`iz va o`z oilasidan hech bir kishini ko`rmagan e`di.

Alloh ta`olo unga Binyaminni olib keldi. Yusuf Binyaminni har kuni ko`rishi va u bilan gaplashishi uchun olib qolmasinmi? Ukaning aka oldida qolishi zulmmi? Yo`q! Yo`q!

  ◄◄◄Ortga qaytish

21 – Ya`qub tomon

Akalar otalari huzuriga qanday qaytishlari haqida hayron bo`lib qoldilar.

Akalar otalariga nima deyishlari haqida o`ylanib qoldilar.

Ular kecha otalarini Yusufni deb qiynagan e`dilar, bugun Binyaminni deb qiynasinlarmi?!

Akalarning kattasi Ya`qubning huzuriga qaytishdan uyaldi va ukalariga:

(“Otangizning huzuriga qaytinglar va: “Otajon, o`g`lingiz o`g`irlik qildi. Biz bilgan narsalarimizgagina guvoh bo`ldik. Biz bilmagan narsamizni himoya qila olmas e`dik”- deb aytinglar”)- dedi.

Ya`qub bo`lib o`tgan voqealarni tinglagach bu ish Alloh tarafidanligi va U Ya`qubni sinayotganini bildi va o`yga toldi: “Kecha Yusuf uchun qayg`urgan e`di. Bugun e`sa Binyamin uhun qayg`urmoqda. Alloh unga ikki musibatni jam qilmaydi. Alloh uni ikki o`g`li bilan musibatlamaydi.

Demak-ki, bu ish Alloh tarafidan.

Dmak-ki, bu ishda Allohning sirli hikmati bor.

Alloh  bandalarini imtihon qilib, keyin quvontirib, ularga ne`matlar ato e`tadi.

Katta o`g`il ham Misrda qolibdi va Kan`onga qaytishdan uyalibdi. Nahotki, uchunchi o`g`ilni ham deb qayg`uraymi. Bundan avval ikki o`g`ilni deb oz qayg`urdimi?!

Bunday bo`lishi mumkin e`mas”.

Ayni shu paytda Ya`qub xotirjam bo`ldi va:

(“Shoyad Alloh barcha o`g`illarimni o`zi olib kelsa. Darhaqiqat, U Bilguvchi, Hakim zotdir”)- dedi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

22 – Sir fosh bo`ldi

Ya`qub ham inson e`di. Uning ko`ksida bir parcha tosh e`mas, balki, inson qalbi bor e`di.

Shuning uchun ham Yusufni yana bir bor e`slab, g`amlari yangilandi va: (“Oh, e`y, Yusuf”)- dedi.

O`g`illari uni koyib: “Siz o`lguningizcha Yusufni e`slayverar e`kansiz-da”- dedilar.

Ya`qub: (“Men qayg`u alamlarimni Allohga shikoyat qilaman va Allohdan sizlar bilmagan narsalarni bilaman”)- dedi.

Ya`qub noumidlik kufr e`kanini bilar va Uning Allohdan katta umidi bor e`di.

Ya`qub Yusuf va Binyaminni jiddiy qidirishlari uchun o'g'illarini Misrga yubordi va ularni Allohning rahmatidan noumid bo`lishlaridan qaytardi.

O`g`alar uchunchi marta Misrga ketdilar.

Ular Yusufning huzuriga kirib, faqirliklari va musibatlaridan shikoyat qildilar va buning chorasini istadilar.

Ularning so`zlarini e`shitar e`kan Yusuf hayajonlandi va o`zini tuta olmadi:

“Otamning o`g`illari, payg`ambarlar o`g`illari podshohlardan biriga o`z faqirliklaridan shikoyat qiladilarmi?

Qachongacha ulardan yashiray? Qachongacha ularni bu holatda ko`ray? Qachongacha otamni ko`ra olmayman?”.

Yusuf o`zini tuta olmadi va o`g`alariga dedi:

“Sizlar bilmay Yusuf va uning ukasiga nima qilganingizni bilasizlarmi?!”

Og`alar bu sirdan o`zlari va Yusufgina xabardorligini bilar e`dilar. Shuning uchun ham, oldilaridagi odam Yusuf e`kanini bildilar.

Vo ajab! Yusuf tirikmi?! U quduqda o`lmadimi?!

Hazinabon o`sha Yusufmi?!

Bizga don berishni amr e`tgan Yusufmidi?!

Ular o`zlari bilan gaplashayotgan odamning Ya`qubning o`g`li Yusuf e`kanida shubhalari qolmadi!

Ular: (“Siz Yusufmisiz?!”- dedilar).

Yusuf: [(Ha,) men Yusufman va bu mening ukam. Alloh bizga lutf qildi. Kim taqvo qilib, sabr e`tsa, Alloh yaxshilik qilganlarning savobini zoe qilmaydi]”- dedi.

Akalar: (“Alloh sizni bizdan afzal ko`rdi. Biz xato qiluvchilardan bo'ldik”- dedilar).

Yusuf ularni qilgan ishlari uchun malomat qilmadi, balki: (“Alloh sizlarni kechiradi. U rahmlilarning rahmlirog`idir”)- dedi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

23 – Yusuf Ya`qubga e`lchi yubordi

Yusuf otasini juda ham sog`ingan e`di. Nega sog`inmasin, axir, oradan qancha zamonlar o`tdi.

E`ndi qanday sabr qilsin, sir fosh bo`ldi-ku!

Otasi yemasa, ichmasa, uxlamasa Yusuf qanday yeb, ichsin!

Sir ochildi va Alloh ta`olo Ya`qubning quvonishini hohladi.

Ko`p yig`lagani va qayg`urgani uchun Ya`qubning ko`zlari ko`r bo`lgan e`di.

Shuning uchun ham Yusuf akalariga:

(“Bu ko`ylagimni olib borib, otamning yuziga tashlanglar. Uning ko'zlari sog'ayadi va huzurimga xonadoningizdagi barchani olib kelinglar!”)- dedi.

  ◄◄◄Ortga qaytish

24 – Ya`qub Yusufning huzurida

Akalar Yusufning ko'ylagiini Kan`onga olib kelar e`kanlar, Ya`qub Yusufning hidini his e`tdi va: (“Men Yusufning hidini sezmoqdaman”)- dedi.

[(Atrofidagilar): “Siz hali ham e`ski adashishligingizdasiz!”- dedilar].

Lekin Ya`qub rost gapirgan e`di. (Xushxabarchi kelib, ko'ylagni Ya`qubning yuziga tashlagach, Ya`qubning ko`zlari ochildi va u: “Men sizlarga Allohdan bilmagan narsalaringizni bilaman”- deb aytmaganmidim- dedi).

O`g`illar: (Otajon, ginoglarimiz uchun istig`for ayting, biz xato qiluvchilardan bo'ldik”- dedilar).

Ya`qub: (“Albatta,  gunohlaringizni kechirishi uchun robbimdan istigfor so`rayman. Darhaqiqat, U rahmli kechiruvchi zotdir”- dedi).

Ya`qub Misrga yetib kelganida Yusuf uning istiqboliga shiqdi. U ikkisining quvonchi haqida so`ramang!

Bu kun Misrdagi unutilmas va muborakli kunlardan biri bo`lgan e`di.

Yusuf ota-onasini taxtga o`tqazdi va hammalari Yusufga sajda qilib yiqildilar.

Yusuf: (Bu ilgari ko`rgan tushimning ta`biridir. Robbim uni haqiqatga aylantirdi”)- dedi.

(Men o`n bir yulduz, Quyosh va Oyning menga sajda qilayotganlarini ko`rdim).

Yusuf Allohga ko`p go'zal hamdlar aytdi.

Yusuf bu ne`mat uchun Allohga ko`p shukr qildi.

Ya`qub va uning oilasi Misrda uzoq zamon qoldilar. Ya`qub va uning xotini Misrda vafot e`tdilar.

  ◄◄◄Ortga qaytish

25 – Chiroyli xotima

Ulkan podshohlik Yusufni Alloh ta`ologa ibodat qilishdan to`sa olmadi.

Yusuf Alloh ta`oloni ko`p zikr qilar, Unga ibodat qilar va Undan qo`rqar e`di.

Yusuf Allohning hukmi bilan hukm qilar va Allohning amrlarini ijro e`tar e`di.

Yusuf podshohlikni ko`p ko`rmas va uni katta narsa deb hisoblamas e`di.

Yusuf podshohlardek o`lib, qiyomat kunida podshohlar bilan birga to`planishni yoqtirmas e`di.

Balki, U qul kabi o`lishni va qiyomat kuni solih bandalar bilan birga to`planishni yoqtirar e`di.

Yusuf quyidagicha duo qilar e`di:

(“Robbim, Sen menga podshohlikni berding va tushlar ta`birini bildirding. (E`y,) Osmonlar va Yerni yaratgan zot, Sen mening dunyo va oxiratdagi hojamsan, mening jonimni musulmon holimda ol va solih bandalar qatorida qil!”).

Alloh ta`olo Yusufni musulmon holida vafot e`ttirdi va otalari Ibrohim, Ishoq va Ya`qublar qatoriga qo`shdi. Alloh  payg`ambarimizga va ularga salavot va salomlar yo`llasin!

*     *     *

◄◄◄Ortga qaytish