Ibrohim alayhissolatu
vassalomning qissasi
Ustoz
Abul-Hasan Aliy al-Hasaniy an-Nadviy rahimahulloh
Bismillahir
rohmanir rohiym
Butlarni kim sindirdi?
1 – Butfurush
Juda qadim zamonda, bir qishloqda mashhur kishi bor e`di.
Uning ismi Ozar e`di.
Ozar butlarni sotar e`di.
Bu qishloqda juda ham katta uy bor e`di.
Bu uyda juda ham ko`p butlar bor e`di.
Odamlar bu butlarga ibodat qilar e`dilar.
Odamlar bu butlarga sajda qilar e`di lar.
Ozar ham bu butlarga sajda qilar e`di.
Ozar ham bu butlarga ibodat qilar e`di.
2 – Ozarning o`g`li
Ozarning aqlli o`g`li bor e`di.
Uning ismi Ibrohim e`di.
Ibrohim odamlarning butlarga ibodat qilganlarini ko`rar
e`di.
Ibrohim odamlarning butlarga sajda qilganlarini ko`rar
e`di.
Ibrohim butlarning toshdan e`kanini bilar e`di.
Ibrohim butlarning gapirmasligi va e`shitmasligini bilar
e`di.
Ibrohim butlarning zarar va foyda bermasligini bilar e`di.
Ibrohim
pashshalarning butlar oldiga kelib qo`nganini, butlar e`sa ularni hayday
olmaganlarini ko`rar e`di.
Ibrohim sichqonlar butlarning oldidagi taomlarni
eganlarini, butlar e`sa ularni hayday olmaganlarini ko`rar e`di.
Ibrohim o`zicha: “Nega odamlar butlarga ibodat
qiladilar?!”- der e`di.
Ibrohim o`zicha: “Nega odamlar e`h tiyojlarini butlardan
so`raydilar?!”- der e`di.
3 – Ibrohimning nasihati
Ibroim otasiga shunday dedi:
“Otajon, nega butlarga ibodat qilasiz?
Otajon, nega butlarga sajda qilasiz?
Otajon, nega butlardan e`htiyojingizni so`raysiz?
Axir bu butlar e`shitib, gapirmaydiku!
Axir bu butlar foyda va zarar ber maydi-ku!
Otajon, bu butlar eb ichmaydi-ku!”.
Ozar o`g`lining bu so`zlaridan g`azablanar va uning
so`zlarini tushunmas e`di.
Ibrohim o`z qavmiga nasihat qilar, ular e`sa
g`azablanishar va uni tushunmas e`dilar.
Ibrohim: “Odamlar ketganlarida bu butlarni sindiraman.
Odamlar shundagina tushunadilar”- dedi.
4 – Ibrohim butlarni
sindirdi
Bayram kuni keldi.
Odamlar xursand bo`ldilar.
Kattalar ham, bolalar ham bayramga chiqdilar.
Ibrohimning otasi ham bayramga chiqar e`kan Ibrohimga:
“Sen chiqmay sanmi?”- dedi.
Ibrohim: “Yo`q, men kasalman”- dedi.
Odamlar ketdilar. Ibrohim butlar turgan uyda qoldi.
Ibrohim butlar oldiga kelib dedi:
“Gapirmaysizlarmi?! E`shitmaysiz larmi?!
Mana bu taom va sharob! Ulardan yeb, ichmaysizlarmi?!”
Butlardan ovoz chiqmadi. Chunki ular gapir maydigan tosh
e`dilar.
Ibrohim: “Nega gapirmaysizlar?”- dedi.
Butlar jim, gapirmas e`dilar.
Bundan Ibrohimning jahli chiqdi va qo`liga boltani oldi.
Ibrohim bolta bilan butlarni urib, sindirdi.
Ibrohim katta butdan boshqa barcha butlarni sindirdi va
uning bo`yniga boltani osib qo`ydi.
5 – Butlarni kim sindirdi?
Odamlar qaytdilar va butlar turgan uyga kirdilar.
Odamlar butlarga sajda qilmoqchi bo`ldilar. Chunki u kun
bayram e`di.
Lekin odamlar hayron bo`lib qoldilar.
Odamlar afsus qilib, g`azablandilar. Ularning ba`zilari:
“Bizning xudolarimizga buni kim qildi?!”- dedilar.
Ba`zilar: “Ismi Ibrohim bo`lgan bir yigitning
xudolarimiz haqida gapirganini e`shitgan e`dik”- dedilar.
Odamlar: “E`y Ibrohim, xudolarimizga bu ishni sen
qildingmi?!”- dedi lar.
Ibrohim: “Yo`q, uni butlarning mana bu kattasi qildi.
Agar gapira olsalar ulardan so`rab ko`ringlar?!”- dedi.
Odamlar butlar toshdan yasalgan e`kanini bilar e`dilar.
Odamlar toshlar e`shitmasligi va gapirmasligini bilar
e`dilar.
Odamlar katta but ham tosh e`kanini, u yurmasligi va
qimirlay olmasligini bilar e`dilar.
Odamlar katta butning boshqa butlarni sindirishga kuchi
yetmasligini bilar e`dilar.
Ular Ibrohimga: “Sen butlarning gapirmasligini bilasanku!”-
dedilar.
Ibrohim dedi: “Sizlarga foyda va zarar bera olmaydigan
butlarga nega ibodat qilasizlar?
Gapirmaydigan va e`shitmaydigan butlardan nega
e`htiyojlaringizni so`raysizlar?
Nega hech narsani tushunmaysizlar!
Nega aqllaringizni ishlatmaysizlar?”.
Odamlar hech narsa deya olmadilar va xijolat bo`ldilar.
6 – Sovuq olov
Odamlar to`planib: “E`ndi nima qilamiz?
Ibrohim butlarni sindirdi va xudolarimizni tahqirladi”-
dedilar.
Odamlar bir-birlariga: “Ibrohimga nima jazo beraylik?”-
deb so`radilar.
Bir ovozdan: “Uni yoqinglar va xudolaringizga yordam
beringlar!”- dedilar.
Shunday qilindi: Odamlar olov yoqib, Ibrohimni olovga
otdilar.
Alloh ta`olo Ibrohimga yordam berdi va olovga: “Hoy
olov, Ibrohim uchun zararsiz va sovuq bo`l!”- deb amr qildi.
Alloh aytganidek bo`ldi. Olov Ibro him uchun zararsiz va
sovuq bo`ldi.
Odamlar olov Ibrohimga zarar ber maganini ko`rdilar.
Odamlar Ibrohimning xursandligi va sog`lom e`kanini ko`rib
hayratga tushdilar.
7 – Robbim kim?
Ibrohim kechalarning birida yulduzni ko`rdi va: “Bu
mening robbim!”- dedi.
Yulduz g`oyib bo`lganidan so`ng e`sa: ”Yo`q, bu mening
robbim e`mas” - dedi.
Ibrohim Oyni ko`rdi va: “Bu mening robbim!”- dedi.
Oy g`oyib bo`lganidan keyin e`sa: “Yo`q, bu mening
robbim e`mas”- dedi.
Quyosh chiqdi. Ibrohim: “Bu mening robbimdir, chunki u
hamma narsadan kattadir!”- dedi.
Kechqurun Quyosh botganida Ibrohim dedi:
“Yo`q! Bu mening robbim e`masdir.
Allohgina o`lmas va Tirikdir.
Allohgina Boqiy va G`oyib bo`lmasdir.
Allohgina mag`lub bo`lmaydigan Kuchlidir.
Yulduz tong oldida mag`lub bo`lgan zaifdir.
Oy zaifdir, unga Quyosh g`olibdir.
Quyosh zaifdir, unga qorong`ulik va bulutlar g`olibdir.
Menga yulduz yordam bera olmaydi. Chunki u zaifdir.
Menga Oy yordam bera olmaydi. Chunki u kucgzisdir.
Menga Quyosh yordam bera olmay di. Chunki u zaifdir.
Menga Allohgina yordam bera oladi.
Chunki U o`lmas Boqiydir.
Chunki U g`oyib bo`lmaydigan Bo qiydir.
Chnuki U mag`lub bo`lmaydigan Kuchlidir.
8 – Robbim Allohdir!
Ibrohim robbisi Alloh e`kanini bildi.
Chunki Alloh o`lmaydigan Tirikdir.
Chunki Alloh yo`q bo`lmaydigan Boqiydir.
Chunki Alloh mag`lub bo`lmaydigan Kuchlidir.
Ibrohim: Alloh Oy, Quyosh va barcha olamlarning Robbisi
e`kanini bildi.
Alloh ta`olo ibrohimni to`g`ri yo`lga hidoyatladi va uni
payg`ambar hamda o`zi uchun xalil–e`ng yaqin do`st qildi.
Alloh ta`olo Ibrohimga qavmi (xalqi) ni (Islom diniga)
da`vat e`tish va ularni butlarga ibodat qilishdan qaytarishga buyurdi.
9 – Ibrohimning da`vati
Ibrohim o`z qavmini Alloh yo`liga da`vat qildi va ularni
butlarga ibodat qilishdan qaytardi.
Ibrohim o`z qavmiga: “Sizlar nimaga ibodat qilasizlar”-
dedi.
Qavm: “Biz butlarga ibodat qilamiz” - dedilar.
Ibrohim dedi: “Sizlar duo qilsangizlar ular
e`shishitadilarmi?
Yoki sizlarga foyda, yoki zarar beradilarmi?”.
Qavm: “Biz otalarimizni shunday (ibodat) qilganlarini
ko`rganmiz”- dedi.
Ibrohim dedi:
“Men bu butlarga ibodat qilmayman.
Balki men, bu butlarning dushmaniman.
Men “o'zimni yaratgan va meni to`g`ri yo`lga
hidoyatlaydigan”;
“Menga taom berib, meni sug`oradigan”;
“Kasal bo`lsam menga shifo beradigan”;
“Meni o`ldirib, qayta tiriltiradigan” va barcha
Olamlar robbisi bo`lgan Allohga ibodat qilaman.
Butlar yaratmaydi va hidoyat qilmaydi.
Butlar hech kimga taom ham, suv ham bermaydi.
Butlar kasal bo`lgan kimsalarga shifo bermaydi.
Butlar hech kimni o`ldirib, tiriltira olmaydi.
10 – Podshoh huzurida
Shaharda juda ham katta va juda ham zolim podshoh bor e`di.
Odamlar bu podshohga sajda qilishar e`di.
Podshoh Ibrohimning Allohdan boshqa hech kimga ibodat
qilmasligini e`shitib, g`azablandi va uni huzuriga chaqirtirdi.
Ibrohim podshoh huzuriga keldi.
Chunki U Allohdan boshqa hech kimdan qo`rqmas e`di.
Podshoh: “Ibrohim, sening robbing kim?”- deb so`radi.
Ibrohim: “Mening robbim – Allohdir”- dedi.
Podshoh: “Alloh kimdir?”- deb savol berdi.
Ibrohim: “Hayot beruvchi va o`ldi ruvchi zot”- deb
javob berdi.
Podshoh: “Men ham o`ldirib, tiriltira olaman”- dedi-da,
bir kishini chaqirdi va uni o`ldirdi.
Boshqa bir kishini chaqirib, uni qo`yib yubordi-da: “Men
ham o`ldirib, tiriltira olaman. Mana, bir kishini o`ldirib, boshqasini qo`yib
yubordim”- dedi.
Podshoh aqlsiz e`di. Hamma mushriklar ham shunday aqlsiz
bo`ladilar.
Ibrohim podshohni ham, qavmini ham tushunishini hohladi va
podshohga dedi:
“Alloh Quyoshni sharqdan olib keladi. Sen uni
g`arbdan olib kelchi?!”.
Podshoh hayron bo`lib, gapirishga so`z topa olmay qoldi.
Podshoh hijolat bo`ldi. Chunki u javob topa olamagan e`di.
11 – Otani da`vat qilish
Ibrohim otasini ham (Islom diniga) da`vat qilishni hohladi
va dedi:
“Otajon, nega e`shitmaydigan va ko`rmaydigan narsalarga
ibodat qilasiz?!”.
Otajon, nega foyda va zarar bermaydigan narsalarga ibodat
qilasiz?!
“Otajon, Shaytonga ibodat qilmang!”.
Otajon, Rahmonga ibodat qiling!”.
Ibrohimning otasi achchiqlandi va Ibrohimga: “Meni o`z
holimga qo`y. Menga hech narsa dema, bo`lmasa seni uraman”- dedi.
Ibrohim halim e`di. Shuning uchun ham otasiga: “Salamun
alayk (Sizga tinchlik bo`lsin). Men bu yerlardan ke tib, Robbim yo`liga da`vat
e`taman”- dedi.
Ibrohim otasiga juda ham achindi.
Ibrohim boshqa yurtlarga ketib robbisiga ibodat qilish va
odamlarni robbisining yo`liga da`vat e`tishni hohladi.
12 – Makka sari
Ibrohimdan qavmi ham, otasi ham, podshoh ham g`azablandi.
Ibrohim boshqa yurtlarga ketib, u yerlarda Allohga ibodat
qilish va odamlarni Alloh yo`liga da`vat e`tishni maqsad qildi.
Ibrohim otasi bilan xayrlashib, o`z yurtidan ayrildi.
Ibrohim rafiqasi Hojar bilan Makka tomon yo`l oldi.
Makkada o`tloq va daraxtlar yo`q e`di.
Makkada quduq va daryolar yo`q e`di.
Makkada hayvonlar ham, odamlar ham yo`q e`di.
Ibrohim Makkaga yetib kelgach, u yerga yerlashdi.
Ibrohim rafiqasi va o`g`li Ismoilni tashlab ketdi.
Tashlab ketar e`kan rafiqasi Hojar dedi:
“Begim, qayoqqa ketayapsiz?
Bizni shu suv va oziq-ovqat bo`lmagan yerda qoldirasizmi?
Yoki Alloh shunga buyurdimi?”
Ibrohim: “Ha”- dedi.
Hojar: “Unday bo`lsa, Alloh bizni tashlab qo`ymaydi!”-
dedi.
13 – Zamzam qudug`I
Ismoil chanqab ketdi. Onasi unga suv bermoqchi bo`ldi.
Biroq, suv qayerda?
Axir Makkada quduq va daryo yo`q-ku!
Hojar suv izlab, Safo tog`idan Marva tog`iga, Marva
tog`idan Safo tog`iga yugura boshladi..
Alloh ta`olo Hojar va Ismoilga yordam berdi. Yerdan suv
otilib chiqdi.
Ismoil ham, Hojar ham bu suvdan qonib ichdilar.
Bu suv to`xtamay chiqa boshladi. Bu Zamzam qudug`i e`di.
Alloh ta`olo Zamzamga barakotlar berdi. U suv bugungi
kunda hojilar ichib, o`z yurtlariga olib ketishayotgan Zamzam suvidir.
Siz Zamzam suvidan ichganmisiz?!
14 – Ibrohimning tushi
Bir qancha vaqt o`tganidan so`ng, Ibrohim Makkaga qaytib
keldi.
Ibrohim o`gli Ismoilni ko`rib juda ham xursand bo`ldi.
Ismoil kichkina bola e`di. U chopib o`ynar va otasi bilan
sayr qilar e`di.
Ibrohim Ismoilni juda ham sevar e`di.
Ibrohim kechalarning birida tushida o`g`li Ismoilni
bo`g`izlayotganini ko`r di.
Ibrohim rost pay`g`ambar e`di.
Uning tuchi ham rost tush e`di.
Ibrohim Allohning yaqin do`sti-xalili e`di. Shuning uchun
ham u tushida Alloh buyurgan ishni qilmoqchi bo`ldi.
Ibrohim o`g`liga:
“(Og`lim), tushimda men seni bo`g`izlayotgan holimda
ko`rdim. Sen nima deysan?”- dedi.
Ismoil: “Otajon, sizga qanday amr qilingan bo`lsa,
shunday qiling! In- shaalloh, meni sabrlilardan biri e`ka nimni ko`rasiz”-
dedi.
Ibrohim Ismoilni va pichoqni olib Mino tarafiga ketdi.
Minoga yetib, Ismoilni bo`g`izlamoqchi bo`ldi.
Ismoil yerga chalqancha yotdi. Ibrohim bo`g`izlash uchun
pichoqni Ismoilning bo`g`ziga qo`ydi.
Lekin Alloh amr e`tgan paytida xalilining nima qilishini
sinamoqchi e`di: Ibrohim Allohni ko`proq sevadimi yoki o`g`li Ismoilnimi?
Ibrohim imtihondan o`tdi.
Alloh ta`olo Jibriilni jannatdagi qo`chqorlardan biri
bilan jo`natdi va:
“Ismoilning
o`rniga buni so`y!”- dedi.
Alloh
ta`olo Ibrohimning bu ishini yaxshi ko`rdi va musulmonlarni Qurbon hayitida
hayvon so`yishlariga amr e`t di.
Alloh o`zining xalili bo`lgan Ibrohimga salavot va salomlar yo`llasin!
Alloh uning o`gli Ismoilga ham salavot va salomlar
yo`llasin!
15 – Ka`ba
Ibrohim yana safarga chiqdi va bir oz muddat o`tganidan
so`ng qaytib keldi.
Ibrohim Alloh uchun uy qurmoqchi bo`ldi.
Uylar ko`p e`di. Biroq, Allohga ibodat qilinadigan
bironta ham uy yo`q e`di.
Ismoil ham otasi bilan Alloh uchun uy qurmoqchi bo`ldi.
Ibrohim va Ismoil tog`lardan toshlarni tashidilar.
Ibrohim va Ismoil o`z qo`llari bilan Ka`bani tikladilar.
Ibrohim Allohni yod qilib, Unga duo qilar e`di.
Ismoil ham Allohni yod qilib, Unga duo qilar e`di:
“Robbimaz, bizdan buni qabul e`t! Darhaqiqat, Sen
e`shituvchi va biluvchi zotsan”.
Alloh ta`olo Ibrohim va Ismoildan qilgan ishlarini qabul
qildi.
Alloh ta`olo Ka`baga barakotlar yog`dirdi. Biz har bir
namozimizda Ka`baga yuzlanamiz.
Musulmonlar haj kunlari Ka`ba tomon safar qilib, uni
tavof qiladilar va uning oldida namoz o`qiydilar.
Alloh ta`olo Ka`baga barakotlar yog`dirdi. Alloh ta`olo
Ibrohim va Ismoildan qilgan ishlarini qabul qildi.
Alloh Ibrohimga salavot va salomlar yo`llasin!
Alloh Ismoilga salavot va salomlar yo`llasin!
Alloh payg`ambarimizga salavot va salomlar yo`llasin!
16 – Baytul-muqaddas
Ibrohimning Sora ismli boshqa xotini ham bor e`di.
Ibrohimning bu xotinidan tug`ilgan Ishoq ismli o`gli ham
bor e`di.
Ibrohim va Ishoq Shomga yerlashdilar.
Ishoq otasi va akasi Makkada Alloh uchun uy qurganlaridek,
Shomda ham bir uy qurmoqchi bo`ldi.
Ishoq alayhissalom Shomda qurgan bu masjid –
“Baytul-Muqaddas” dir.
Bu masjid Alloh atroflariga barakotlar yog`dirgan
“Aqso” masjididir.
Alloh ta`olo Ismoilga ko`p farzandlar berganidek, Ishoqqa
ham ko`p farzandlar berdi. Ularning ichida ko`plab pay g`ambarlar va podshohlar
bor e`di.
Ishoqning Ya`qub ismli bir o`g`li bor e`di. U payg`ambar
e`di.
Ya`qubning o`n ikkita o`g`li bor e`di. Yusuf ulardan
birisi e`di.
Qur`on Karimda Yusufning ajoyib qissasi bor.
Kel, men senga bu qissani aytib be ray!
* *
*